مجری طرح‌های بهینه‌سازی مصرف
توانیر گفت: دولت می‌بایست برای مدیریت ناترازی مالی اقتصادی مدل بدهند چرا که ریشه
ناترازی انرژی در ناترازی مالی است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی
خبرگزاری تسنیم، مسعود خانی، مجری طرح‌های بهینه‌سازی مصرف توانیر با اشاره به بحث
ناترازی انرژی و لزوم توجه توامان به بخش تولید و بخش خانگی، بر ضرورت مدیریت
هوشمندانه تولید و مصرف برق تاکید و اظهار کرد: رییس جمهوری، توجه به بخش تولید و
بخش مصرف خانگی برق به صورت توامان را مطرح کردند و بر این اساس می‌بایست صرفه جویی
در مصرف حامل‌های انرژی و عرضه مطمئن آن‌ها مد نظر قرار گیرد.
وی افزود: حامل‌های انرژی
کارکرد دو گانه دارند به این معنا که هم می‌توانند در بخش تولید به عنوان یک نهاده
تولید استفاده شوند و هم می‌توانند در مصارفی مثل مصارف خانگی و یا تجاری به مصرف
نهایی برسند. در مواقعی که با افزایش مصرف در حوزه غیرمولد مواجه می‌شویم مثل ایام
گرم سال که به خاطر به مدار آمدن سیستمهای سرمایشی جهش شدیدی در مصرف برق داریم و
در ایام سرد سال که به خاطر به مدار آمدن سیستمهای گرمایشی جهشی در مصرف گاز داریم،
در تولید این فرآورده‌ها و این حامل‌های انرژی، ناترازی‌هایی اتفاق می‌افتد. در اینجا
ناچار می‌شویم انتخاب کنیم که کدامیک از مصارف اولویت و ارجحیت دارند.
خانی در ادامه گفت: از منظر
اقتصادی هر چقدر ما بتوانیم حامل‌های انرژی را به بخش صنعت و کشاورزی و خدمات که
با استفاده از این حامل‌ها می‌توانند ارزش افزوده ایجاد کنند، سوق دهیم، این امکان
را به ما می‌دهد که به اشتغال و تولید و درآمدزایی کشور کمک کنیم. در مقابل اگر
تمام محدودیت‌ها را بر صنعت و بخش مولد کشور اعمال کنیم و بخش خانگی ما از یک
مازاد رفاه غیرمعقول برخوردار باشد، لطمه‌ای که به کشور زده می‌شود این است که بخش
تولید، درآمدزایی و اشتغال به مخاطره می‌افتد. تعادل بخشی بین این‌ها یکی از مهمترین
نکاتی است که می‌تواند در مجموع به نفع اقتصاد کشور باشد.
مجری طرح‌های بهینه‌سازی مصرف
توانیر خاطرنشان کرد: دمای رفاهی که در تابستان و در زمستان برای خودمان تنظیم می‌کنیم
از دمای رفاهی که بقیه مردم دنیا تنظیم می‌کنند، در سطح رفاه بالاتری است یعنی ما
به رفاه بیشتر عادت کرده‌ایم. ما سرانجام می‌بایست تغییر رویکرد بدهیم و به سمت
تعادل بخشی حرکت کنیم چراکه باعث می‌شود خودمان منتفع می‌شویم. کارگر یک شهرک صنعتی
که در زمستان به دلیل سرما و کمبود حامل‌های انرژی و در تابستان بخاطر گرما و
محدودیت تامین برق، دچار محدودیت می‌شود، شاید ترجیح بدهد کمی سطح استفاده از انرژی
را در منزل و خانوار خود کاهش دهد اما جریان درآمدی‌اش قطع نشود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا
برنامه‌ای برای سال آینده وجود دارد که این ناترازی کمتر شود؟ گفت: راهکارها را
همه می‌دانیم و موضوع پیچیده‌ای نیست. بخشی از آن بازیافت حرارت، سرمایه‌گذاری جدید
در نیروگاههای حرارتی، توسعه نیروگاههای تجدیدپذیر و... است. این‌ها همه راهکار
هستند اما مساله‌ای که حل نمی‌شود این است که چطور از شرایط فعلی عبور کنیم و این
راهکارها را عملیاتی نماییم. اینجاست که مساله پیچیده می‌شود و نیاز به یک نقشه
راه داریم که بدانیم در چه مقطعی و با چه فرایندی، چه راهکاری اولویت بیشتری دارد
و مقدورات کشور و صنعت برق و وزارت نیرو چقدر است؟ مثلا اگر وام ارزان قیمت بدهیم
و 30 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر داشته باشیم، این با احتساب سرمابه‌گذاری شبکه
انتقال حداقل حدود 10 میلیارد دلار پول می‌خواهد و مقدورات کشور چقدر می‌تواند این
امکان را فراهم کند که ما بتوانیم منبع تامین مالی مجزا و ارزان قیمت برای این کار
فراهم کنیم؟
خانی ادامه داد: نیروگاههای
حرارتی هم به همین ترتیب است راهکاری که چه تعداد نیروگاه بخش بخار را تکمیل کنیم
و چقدر نیروگاه تجدیدپذیر بزنیم، محاسبات ساده‌ای دارد اما مساله اصلی این است که
منابع مالی را از چه مسیری فراهم کنیم و به چه طریق بخش خصوصی را متقاعد به سرمایه‌گذاری
نماییم. اینکه در 10 سال گذشته، هر سال ناترازی‌مان بیشتر هم شده یعنی با یک مساله
مواجه بودیم و راهکارش را هم می‌دانستیم ولی عملکرد نشان می‌دهد این مساله نه تنها
حل نشده بلکه بدتر هم شده است. بخشی از این مشکل به فضای کلی اقتصاد کشور بر می‌گردد
یعنی ما نمی‌توانیم صنعت برق را در گوشه‌ای از کشور ایزوله ببینیم و بگوییم که این
مساله‌اش حل می‌شود یا نه؟ مساله سرمایه‌گذاری و تامین منابع مالی در کشور باید در
ذیل مساله کلی کشور حل شود.
وی افزود: ما تا سال 83 که تثبیت
قیمتها تصویب نشده بود و قیمت برق هرسال متناسب با تورم افزایش پیدا می‌کرد، ناترازی
مالی نداشتیم و بخاطر همین، نیروگاه‌سازی فعال بود.
مجری طرح‌های بهینه‌سازی مصرف
توانیر با بیان اینکه "یک صنعت با منابع مالی درون‌زا محسوب می‌شود"، گفت:
با این تثبیت قیمتها، صنعت برق زیان‌ده شد اما در دهه 80 که دهه درآمد بالای دولت
بود، دو اتفاق افتاد؛ یکبار در سال 1385 دولت به صنعت برق مبلغ یک میلیارد دلار
برای سرمایه‌گذاری بودجه داد. طی سالهای 87 و 89 هم حدودا 4 میلیارد دلار دیگر از
منابع نفتی به صنعت برق پول تزریق و این پولها در قالب بخش دولتی و خصوصی تبدیل به
نیروگاه شد. یعنی ما یک جهش نیروگاه‌سازی داشتیم بخاطر تزریق منابعی که شد. اگرچه
منابع داخلی صنعت از طریق پرداخت قبوض، به خاطر سیاست تثبیت قیمتها پایین آمده بود
اما در مقابل دولت با توانایی و بنیه مالی که داشت، جبران کرد.
وی افزود: از شروع دهه 90 با
توجه به وضعیت مالی کشور و بحث تحریم‌ها و بقیه موارد، توان دولت دیگر این اجازه
را نداد که بتواند همچین کمک‌هایی به صنعت برق کند، یعنی ما از سال 1390 تا الان یک
ریال پرداخت نقدی از بودجه عمومی به صنعت برق نداشته‌ایم و قانون هم گفته دولت اگر
اجازه افزایش قیمت را نمی‌دهد باید بیاید مابه التفاوت را پرداخت کند.
خانی تصریح کرد: این مابه‌التفاوت
هم تا الان اولا به صورت نقدی پرداخت نشده و ضمن اینکه کل مابه‌التفاوتی که پرداخت
شده تقریبا یک چهارم آن چیزی بوده که باید پرداخت می‌شد؛ بنابراین صنعت برق در حال
حاضر 185 همت زیان انباشته دارد و می‌توان گفت که تقریبا زیانده‌ترین شرکت کشور
است.
وی ادامه داد: در مقابل، کل
درآمد صنعت برق سال قبل 110 همت و نیاز جاری‌اش 130 همت بود؛ یعنی 20 همت هم کم
داشته است. به عبارت دیگر، این صنعت 20 همت کمبود دارد و 200 همت هم بدهی جاری
دارد که می‌شود 220 همت و سالانه باید 240 همت هم سرمایه‌گذاری جدید صورت بگیرد؛ پس
بایستی در سال اول بالای 500 همت یعنی پانصد هزار میلیارد تومان به این صنعت پول
تزریق شود تا به یک نقطه عطفی برسد و بتوانیم از سراشیبی افزایش ناترازی عبور کنیم.
خانی یادآور شد: این پول را یا
باید مردم در قالب افزایش تعرفه‌ها بدهند یا دولت یارانه بدهد و راه دیگری وجود
ندارد.
مجری طرح‌های بهینه‌سازی مصرف
توانیر گفت: تعرفه کشاورزی ما پارسال 44 تومان بود و 15 میلیارد کیلووات ساعت برق
با همین نرخ فروختیم؛ 100 میلیارد کیلووات ساعت برق هم در بخش خانگی با نرخ 160
تومان به فروش رفت و ادارات نیز برق را با نرخ 188 تومان خریداری کردند؛ این در
حالی است که قیمت تامین برق در سال گذشته حدود 700 تومان بوده است.
خانی خاطرنشان کرد: سخت‌ترین کار
کشور این است که ناترازی مالی را چه در بنزین و چه در انرژی برق و گاز حل کند و این
انتخاب، سخت است چرا که در اقتصاد راهکاری که بی‌هزینه باشد، وجود ندارد.