سندیکای شرکتهای تولیدکننده برق با همکاری «مرکز همکاریهای ژاپن و خاورمیانه» (JCCME) ، «سمینار نظام آراستگی محیط کار» (۵S) را در مشهد مقدس برگزار کرد.
این سمینار صبح روز سهشنبه اول مرداد ماه سال جاری در سالن آمفیتئاتر هتل پردیسان این شهر به صورت رایگان برگزار شد. در این سمینار قریب به ۲۰۰ شرکتکننده از شرکتهای عضو سندیکا، شرکت برق منطقهای خراسان، شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی، خانه همافزایی انرژی و آب، دیگر سازمانهای حوزه آب استان خراسان (آب منطقهای، آبفار و آبفای استان) و چندین شرکت و سازمان شاخص دیگر از این استان، حضور داشتند.
این سمینار توسط بسیاری از شرکتکنندگان، به جهت محتوا، مکان و نحوه برگزاری از کیفیت بالایی برخوردار بود و مورد قدردانی قرار گرفت.
در ابتدای این سمینار، مهندس پرویز غیاثالدین دبیر سندیکا مختصرا به معرفی سندیکای شرکت های تولیدکننده برق و فعالیت های آن، معرفی مرکز همکاریهای ژاپن و خاورمیانه و زمینه¬های مشترک همکاری این دو نهاد پرداخت و پروفسور فوجیتا (FUJITA)، مدرس این سمینار را به عنوان یکی از مطرحترین اساتید این حوزه به شرکتکنندگان معرفی کرد.
طی این سمینار در دو بخش، مطالبی با موضوعات «کایزن» (KAIZEN) و «۵ S» توسط پروفسور فوجیتا ارائه شد.
شناسایی و حل مساله به روش ژاپنی
پروفسور فوجیتا در گفتگویی که در حاشیه این سمینار با روابط عمومی سندیکا داشت، ابتدا به طور مختصر به توضیح این دو مفهوم و ارتباط و تفاوت آنها با یکدیگر پرداخت و گفت: بسیاری از شرکتها به بهبود کار علاقمندند. بهبود یا ارتقای کار به معنی بهتر انجام دادن آن است. یکی از تکنیکها برای این منظور کایزن است که در واقع ایجاد تغییراتی کوچک و مستمر به منظور حل مساله و انجام بهتر کار محسوب میشود. بسیاری از ایرانیان در مواجهه با موضوعات مختلف میگویند «مشکلی نیست»، در حالی که این عبارت به معنی فقدان کایزن است. برای شروع کایزن باید متوجه شویم که نیازمند شناسایی مساله هستیم و برای تشخیص آن اقدام کنیم.
وی در ادامه افزود: کاربردهای فراوانی برای کایزن در شرکتهای فعال در صنایع تولیدی، خدماتی و مالی و حتی ایستگاههای پلیس یا بیمارستانها وجود دارد و این مراکز میتوانند از به کارگیری کایزن و ۵ S منتفع شوند.
پروفسور فوجیتا با بیان آنکه بهرهگیری از کایزن و ۵ S امروزه در کشورهای جنوب شرق آسیا مانند پاکستان، هند و سریلانکا گسترش یافته است، خاطر نشان کرد: من بارها به سریلانکا سفر کردهام تا داوری نهایی خود را در مورد اجرایی شدن ۵ S در صنایع این کشور انجام دهم. بر اساس این داوری شرکتی که بهترین اقدامات را برای اجرای ۵ S داشته باشد مدال طلا دریافت میکند. مدالهای نقره و برنز نیز به ترتیب به شرکتهایی که در این ارزیابی ردههای دوم و سوم را کسب کنند، تعلق خواهد گرفت.
به گفته این استاد مطرح ژاپنی، کایزن و همچنین ۵ S روشهای کهنی در کشور ژاپن هستند. اما به عنوان تکنیکهایی برای کسب و کار، در دهه ۱۹۷۰ میلادی بسیاری از شرکتها بر اجرای آنها متمرکز شدند.
پرفسور فوجیتا در خصوص پیشگامان پیادهسازی این روشها گفت: اولین شرکتی که کایزن را به عنوان یک روش مدیریتی اجرا کرد، احتمالا کمپانی تویوتا بوده است که این امر را درست بعد از جنگ جهانی دوم آغاز کرد.
وی با بیان این مطلب تصریح کرد: البته امروزه شرکتهای ژاپنی بر روشهای پیشرفتهای چون TQM (مدیریت کیفیت جامع)، JIT (تولید به موقع) و TQC (کنترل کیفیت فراگیر) تمرکز دارند. از سوی دیگر «نوآوری» دغدغه اصلی این شرکتها است که در مقابل «تغییرات کوچک» که در کایزن دنبال میشود تغییری بزرگ به حساب میآید.
پروفسور فوجیتا در ادامه اظهار داشت: هر چند مفهوم کایزن از قدمت بیشتری برخوردار است اما در عمل ۵ S پیشنیازی برای کایزن محسوب میشود و شامل تکنیکهایی بسیار بنیادی برای رفع زواید محیط کار است که خود گامی مهم برای شناسایی مساله است.
وی در این رابطه افزود: اگر موضوعات یا وسایل ضروری با چیزهای غیر ضروری آمیخته باشد، مساله پنهان خواهد ماند و نمیتوانیم آن را شناسایی کنیم. برای مثال آنچه شما در منزل برای زندگی راحت تر انجام میدهید اغلب مربوط به ۵ S است. البته این فعالیتها میتواند به شرکتها، دولت، کل جامعه و در سطح جهانی گسترش یابد. بنابراین کایزن امروزه از حوزه خصوصی و خانهها به حوزه عمومی تسری پیدا کرده است.
وی همچنین با اشاره به دورهای که ۵ سال پیش با موضوع کایزن در شرکت توزیع نیروی برق مشهد برگزار شده بود و پیگیریهای دیگر شرکتها و مراکز صنعتی این شهر برای شرکت در دورههایی با این مضامین، مشهد را یکی از پیشروترین شهرهای ایران در این حوزه دانست.
مهندس کیانوش ترکزبان، معاون دفترِ تهران مرکز همکاریهای ژاپن و خاورمیانه نیز در گفتگو با روابط عمومی سندیکا به برنامه بازدید از شرکت توزیع نیروی برق مشهد و سازمانهای زیرمجموعه در فردای آن روز (چهارشنبه دوم مرداد ماه) اشاره داشت و گفت: این بازدید به منظور بررسی نتیجه ۵ سال تلاش این مجموعه در زمینه اجرای تکنیکهای پیادهسازی کایزن در محیط کسبوکار صورت میگیرد.
وی در خصوص سازوکار رصد کردن این اقدامات از شاخصهایی خبر داد که توسط پروفسور فوجیتا مستقیما مورد مشاهده و ارزیابی قرار میگیرد و در قالب یک چک لیست امتیازدهی میشود.
گفتنی است عبارت ۵ S از حرف ابتدای ۵ کلمه ژاپنی شامل Seiri (ساماندهی)، Seiton (نظم و ترتیب)، Seiso (پاکیزگی)، Seiketsu (استانداردسازی) و Shitsuke (انضباط) گرفته شده است.
این سیستم اولین بار بعد از جنگ جهانی دوم در ژاپن شکل گرفت، اما ژاپنیها ایده اولیه آن را با الگوبرداری از برخی صنایع آمریکایی و اروپایی و پس از توسعه و نظاممند کردن آن ارائه دادند .
این سیستم امروزه به صورت نهادینه در ژاپن مورد استفاده قرار می گیرد و نتایج بسیار خوبی را برای واحدهای صنعتی و خدماتی به ارمغان آورده است. همچنین بسیاری از کشورها این نظام را به اجرا درآورده اند؛ به ویژه کشور سنگاپور نظام آراستگی را به عنوان یک نهضت ملی شروع کرده است .